7 pyetje të gazetës Blick: A duhet të kemi frikë nga një luftë e re në Ballkan?

Picture of designer@fetishimedia.ch

16/03/2022

Shtatë pyetje për një ekspert. A duhet të kemi frikë nga një luftë e re në Ballkan?.. Lufta në Ukrainë mund të ringjallë zjarrin e shuar në Ballkan. Daniel Bochsler, ekspert në rajon, vlerëson për Blick rrezikun e një lufte të re.

Ta ndjekim si me pohste Intervistën e kolgut tone Guido Felder me ekspretin, transmertuar nga gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch.

Detyra e forcave ndërkombëtare, përfshirë Swisscoy, të ruajnë paqen dhe të frenojnë këto konflikte

Lufta në Ukrainë ka shkaktuar protesta pro-ruse në Serbi. Disa nga qytetarët e këtij vendi vërtet e miratojnë pushtimin e vendit fqinj të Rusisë nga Vladimir Putin. Në një letër drejtuar Presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dy ish-përfaqësues të lartë të komunitetit ndërkombëtar në Bosnje dhe Hercegovinë paralajmërojnë për rrezikun e përhapjes së konfliktit në Ukrainë në Ballkan.

Si të merret vërtet masa e këtij rreziku? Daniel Bochsler, profesor i politikës në Universitetin e Evropës Qendrore (CEU) në Vjenë dhe në Universitetin e Beogradit, vlerëson situatën për Blick.

Cili është ndikimi i pushtimit të Ukrainës në Ballkan?

Daniel Bochsler: Ashtu si Ukraina, Ballkani është në qendër të tensioneve midis Kremlinit dhe Perëndimit. Putini është përpjekur prej vitesh të torpedojë stabilizimin e rajonit, qoftë përmes mbështetjes së tij për nacionalistin serb Milorad Dodik në Bosnje dhe Hercegovinë, përfshirjes së personelit rus në manovrat përçarëse kundër zgjedhjeve në Mal të Zi apo fushatës dezinformuese kundër maqedonasve të vendit. Veriu, kur ishte fjala për zgjidhjen e mosmarrëveshjes për emrin e vendit. Përmes Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Rusia gjithashtu ka të drejtën e vetos për zgjatjen e mandatit të paqeruajtësve evropianë në Bosnje dhe Hercegovinë. Por ndoshta BE-ja do ta kuptojë rrezikun dhe do t’i kthejë Ballkanit prioritetin që meriton rajoni për shkak të lidhjeve të ngushta sociale, historike dhe ekonomike me pjesën tjetër të Evropës. Berlini po tregon shenja pozitive në këtë drejtim.

A ekziston rreziku i një lufte të re në Ballkan?

Kjo, natyrisht, varet nga rezultati i luftës së agresionit rus. Por askund tjetër në Evropë Putini nuk ka aleatë kaq të vendosur si në Ballkan dhe ai mund të lejojë që konflikti i hapur të përshkallëzohet atje. Evropës dhe Shteteve të Bashkuara tani i kërkohet të përforcojnë praninë e tyre ushtarake në rajon në kohë dhe të përshpejtojnë zgjidhjet politike për çështjet e pazgjidhura.

Sa i madh është rreziku për Swisscoy në Kosovë?

Luftërat nuk mund të parashikohen kurrë, Kosova nuk bën përjashtim. Tashmë sot, grupet kriminale, ndonjëherë edhe nacionalistët serbë, shpesh shkaktojnë telashe në veri të Kosovës, me mbështetjen e qeverisë në Beograd. Ka shumë mundësi që lufta e agresionit rus t’i shtyjë ata të vazhdojnë në këtë rrugë. Por është pikërisht detyra e forcave ndërkombëtare, përfshirë Swisscoy, të ruajnë paqen dhe të frenojnë këto konflikte. Megjithatë, më duket se rreziqet më të dukshme vijnë nga Bosnja dhe Hercegovina, Serbia dhe Mali i Zi.

A janë gjithnjë e më të rrezikshme rrymat nacionaliste që kërkojnë rikthimin e Serbisë së madhe?

Personalisht, më duket e tmerrshme që disa njerëz përfitojnë nga vuajtjet e popullit ukrainas duke reaguar ndaj krimeve të luftës me fantazi nacionaliste ose pro-ruse. Baza u krijua nga politika informative e Millosheviçit në vitet 1990, e cila i portretizonte serbët si viktima të politikës ndërkombëtare. Edhe sot, të ushqyer nga mediat, shumica dërrmuese e të cilave kontrollohet nga qeveria, por edhe nga filmat apo ditët e kujtimit, shumë serbë e shohin veten si viktima të luftërave në Jugosllavi dhe sanksioneve që pasuan. Prandaj ata tani i njohin rusët si shoqërues në fatkeqësi. Por asnjë nga këto nuk është e re. Është shumë herët të thuhet nëse lëvizjet politike që rezultojnë do të forcohen.

Cilat territore parashikohen për një “Serbi të madhe”?

Kufijtë serbë janë të përcaktuar qartë, ku janë sot. Në kohën e Trump, kishte mendime për një shkëmbim toke me Kosovën dhe më gjerë, por fatmirësisht kjo ka mbaruar. Mbrojtësit e Serbisë së Madhe janë shumë më të zhurmshëm se sa kanë ndikim politik. Rreziku më i madh për paqen në rajon vjen nga nacionalisti Milorad Dodik, i cili dëshiron një Serbi të madhe dhe që mund të bllokojë politikën në Bosnje dhe Hercegovinë duke krijuar një lloj “shumicë shtetërore boshnjake”. Kjo është ajo që ai po bën

A mundet Bosnja dhe Hercegovina të vazhdojë të ekzistojë kështu?
Duhet të vazhdojë të ekzistojë. Çdo përpjekje për një ndarje do të shkaktonte refugjatë të rinj, ndoshta edhe luftëra të reja, përtej Bosnjës. Kjo do të ishte riprodhimi politik i gjenocidit të Srebrenicës.

Si të ruhet paqja në Ballkan?

Volodymyr Zelensky depozitoi pak ditë më parë një kërkesë për anëtarësimin e Ukrainës në BE, pas saj Moldavia dhe Gjeorgjia. Një rrugë e shpejtë drejt BE-së, e cila po diskutohet aktualisht, duhet të hapet edhe për vendet e Ballkanit Perëndimor, në kushte të vështira politike. Shumica e qytetarëve atje duan të lënë pas luftërat dhe konfliktet dhe të marrin pjesë në Evropë. BE-ja më në fund duhet të hapë derën. Për arsye krejtësisht absurde, negociatat e anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut, e cila i ka përmbushur kushtet për një kohë të gjatë, janë bllokuar. Për sa kohë që BE-ja nuk lëviz, asnjë politikan nuk mund të premtojë me besueshmëri një perspektivë evropiane, qoftë në Ballkan apo në Kiev./LeCanton27.ch

TË FUNDIT

Tetovari viktimë e rasteve të montuara, 19 vite kërkon drejtësi

Salihu mirënjohje nga FNAI për promovimin dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe identitetit shqiptar

Me autobus deri në Kodrën e Diellit, në fundjavë linja do të jetë e rregullt

BDI: Veting për funksionarët për 30 vitet e fundit, VLEN përgjigjet

“Kosova është republikë”, konflikt verbal mes të moshuarës dhe një të riu në Novi Sad

Kërkohet ndihmë për shërimin e 5 vjeçares nga Çerkezi i Kumanovës

ME TE LEXUARA

1
Tetovari viktimë e rasteve të montuara, 19 vite kërkon drejtësi
1
Salihu mirënjohje nga FNAI për promovimin dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe identitetit shqiptar
1
Me autobus deri në Kodrën e Diellit, në fundjavë linja do të jetë e rregullt
1
BDI: Veting për funksionarët për 30 vitet e fundit, VLEN përgjigjet
1
“Kosova është republikë”, konflikt verbal mes të moshuarës dhe një të riu në Novi Sad

LEXO MË SHUMË

Tetovari viktimë e rasteve të montuara, 19 vite kërkon drejtësi

Salihu mirënjohje nga FNAI për promovimin dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe identitetit shqiptar

Me autobus deri në Kodrën e Diellit, në fundjavë linja do të jetë e rregullt

BDI: Veting për funksionarët për 30 vitet e fundit, VLEN përgjigjet

“Kosova është republikë”, konflikt verbal mes të moshuarës dhe një të riu në Novi Sad

Kërkohet ndihmë për shërimin e 5 vjeçares nga Çerkezi i Kumanovës