Nga Lorenzo Cremonesi, Corriere della Sera
1 Cila është pika më e diskutueshme e armëpushimit midis Ukrainës dhe Rusisë e propozuar nga amerikanët?
Në themel të problemit janë dy vizione rrënjësisht të ndryshme të armëpushimit. Për ukrainasit, vota “po” e arritur të martën e kaluar në Arabinë Saudite ishte në thelb një mënyrë për të qetësuar marrëdhëniet me administratën Trump, pas krizës që shpërtheu gjatë takimit të 28 shkurtit midis Zelensky, presidentit amerikan dhe zëvendëspresidentit të tij JD Vance. Nga ana tjetër, Putini nuk e braktis objektivin kryesor për të cilin nisi pushtimin e armatosur më 24 shkurt 2022. Rusia ende sot synon të kontrollojë Ukrainën dhe ta bëjë atë një shtet vasal. Çdo ndalim i luftimeve që do të forconte sovranitetin e Ukrainës dhe do ta lidhte atë me demokracitë perëndimore dhe NATO-n është një humbje për Putinin.
2 A e mori Zelensky atë që donte?
Tani për tani, po. Të mërkurën, amerikanët rifilluan ndihmën ushtarake, e cila ishte ndërprerë që nga kriza e 28 shkurtit. Rihapja e bashkëpunimit me inteligjencën amerikane dhe dërgimi i raketave kundërajrore janë thelbësore për mbrojtjen e qiejve të Ukrainës dhe sigurimin e stabilitetit të frontit. E në ditët në vijim, i dërguari special i SHBA-së, Keith Kellogg, pritet në Kiev, ku pritet të finalizojë marrëveshjen për bashkëpunim në shfrytëzimin e burimeve minerale të Ukrainës. E gjithë kjo ndihmon edhe në ngritjen e moralit të trupave, të cilët e kanë parë gjithmonë me lehtësim dhe shpresë ndihmën ushtarake amerikane dhe vazhdojnë të besojnë se tani për tani kontributet ushtarake të aleatëve evropianë nuk mund të zëvendësojnë ato amerikane për nga cilësia dhe sasia. Nga ana tjetër, Zelensky kishte hequr dorë nga kërkesa që kishte bërë që në fillim të konfliktit: që amerikanët, kundër hyrjes së Ukrainës në NATO, të paktën të ishin në gjendje të ofronin “garanci sigurie”. Mungesa e kësaj pike në armëpushim e ekspozon atë ndaj kritikave serioze të brendshme.
3 Por çfarë ndodh me ukrainasit tani pas “po-së së kushtëzuar” ruse?
Zelensky kishte reaguar me kënaqësi pas samitit të Jeddah, duke pretenduar se “tani topi është në fushën e Rusisë”. Trump në fakt kishte pranuar propozimin e tij të kompromisit për një armëpushim 30-ditor, veçanërisht në Detin e Zi, në qiej, por edhe në fushat e betejës. Shpresa e tij është të bindë administratën e re në Uashington se faji për luftën nuk është Ukraina (siç kishte pretenduar Trump në vend të kësaj, duke e akuzuar atë si një “diktator jopopullor përgjegjës për konfliktin”), por një qëndrim I formësuar në ashtin imperialist të politikës ekspansioniste ruse. Por përgjigja e Putinit i ndërlikon gjërat dhe i detyron ukrainasit të rinisin shpjegimet e tyre.
4 Çfarë dëshiron Putini?
Presidenti rus po e kushtëzon fillimin e armëpushimit jo vetëm me mënyrën se si do të monitorohet, por mbi të gjitha kërkon që kushtet e paqes të bëhen të qarta tani. Me fjalë të tjera, Putin dëshiron të flasë menjëherë për nevojën që ukrainasit të heqin dorë nga katër rajonet e pushtuara nga ushtarët rusë: Lugansk, Donetsk, Zaporizhzhia dhe Kherson. Përfshirë zonat e këtyre provincave që mbeten ende në duart e Ukrainës. Putini do të donte gjithashtu të bllokonte rifillimin e bashkëpunimit ushtarak amerikan me ukrainasit tani. “Nëse ukrainasit vazhdojnë të armatosen edhe gjatë armëpushimit, atëherë ata do të jenë në gjendje të luftojnë më mirë se më parë.” Putini vendos fitoren totale ruse në rajonin e Kurskut përpara çdo marrëveshjeje. Në sytë e tij, armëpushimi nuk mund të fillojë nëse trupat ukrainase nuk tërhiqen në kufirin ndërkombëtar në zonën e Sumy. Putin dëshiron ta lidhë marrëveshjen për Ukrainën me rifillimin e marrëdhënieve dypalëshe midis Moskës dhe Uashingtonit. Dje ai foli edhe për mundësinë e nënshkrimit të marrëveshjeve ruso-amerikane për shfrytëzimin e burimeve ruse. Në leximin e tij, Evropa duhet të zbresë në një rol margjinal. Në fund të fundit, vizioni i tij “neo-imperial dhe i shekullit të nëntëmbëdhjetë” korrespondon me vizionin e Trump: fuqitë e mëdha diktojnë rregullat e politikës ndërkombëtare dhe shtetet më të vogla mund të përshtaten vetëm. Në këtë lexim, Moska synon të ketë kontroll të plotë mbi forcat e armatosura dhe sovranitetin ukrainas.
