Një shefit të një kompanie ndërtimi mbi 60 vjeç, i është dashur të paraqitej përpara gjykatësit për disa herë
Çfarë ndodh kur nuk dihet saktësisht se çfarë jeni duke bërë dhe megjithatë hapni biznesin tuaj, gjatë kësaj jave u zbulua në Gjykatën e Qarkut në Aarau.
Petriti (emër fiktiv), një kosovar në fillim të të 60-ave, u paraqit para gjykatësit individual Reto Leiser, sepse ai kishte kundërshtuar një urdhër penal. I akuzuari, i cili figuron si “murator” në urdhrin penal, nuk kishte kryer kurrë asnjë trajnim në këtë fushë, sigurisht jo komercial. Sipas regjistrit tregtar, kompania e tij e pastrimit falimentoi në vitin 2012.
Ndërmarrja e ndërtimit (përforcime, kallep, punime muresh) që Petriti ngriti dhjetë vjet më parë herë shkonte mirë, herë më pak. Zakonisht më pak. Privatisht, ai ka borxhe në rangun e lartë pesëshifror. Dhe nuk mund të mos kesh përshtypjen se atje është ulur një burrë i zellshëm, por intelektualisht – dhe gjuhësor, ai kishte nevojë për një përkthyes në gjykatë – ai nuk ishte në gjendje të drejtonte biznesin e tij. “Injoranca nuk mbron nga ndëshkimi”, citoi në fund gjykatësi një parim të njohur.
Urdhri penal nga zyra e prokurorit publik Lenzburg-Aarau u bazua në një ankesë nga zyra e kompensimit të SVA (marrëveshjes së sigurimeve shoqërore) Aargau. Pavarësisht paralajmërimeve të vazhdueshme, Petriti nuk kishte paguar kontributet e sigurimeve shoqërore për punonjësit e tij, edhe pse u kishte zbritur kontributet e punonjësve nga paga. Shuma e borxhit, e cila u grumbullua në gjysmën e parë të kontestuar të 2018-ës, arrin në 16 000 franga të mira.
“Nuk mund ta paguaja”, tha Petriti në gjykatë, duke theksuar se pavarësisht paralajmërimeve nga SVA, ai donte të priste fillimisht një situatë më të mirë, shkruan “Aargauer Zeitung”. Megjithatë, nga transaksionet bankare rezulton se ai kishte tërhequr disa herë nga llogaria e vetme e kompanisë shuma katër deri në pesë shifra gjatë periudhës në fjalë. Ai e përdorte atë për të paguar punonjësit dhe materialet, si dhe dërgonte 10 mijë franga në muaj në zyrën e përmbarimit të borxhit, thotë Petriti. Sapo të përmirësohej situata e rendit, ai do të kishte dashur të shlyente borxhin ndaj fondit të kompensimit, informon portali Shtegu. Megjithatë, nuk erdhi më deri aty. “Isha me pushime në Kosovë. Djali im shkoi në shtëpi një javë më herët dhe deri atëherë falimentimi ishte shpallur tashmë dhe zyra ishte mbyllur. Tashmë ishte tepër vonë”.
Në urdhrin penal, prokuroria publike kërkoi gjobë prej 40 tarifash ditore prej nga 110 franga, pra gjithsej 4 400 franga, për evazion të shumëfishtë dhe shpërdorim të kontributeve të punonjësve. Dhe patjetër. Sepse nga viti 2016 Petriti i padënuar më parë kishte marrë edhe tre dënime. Dy herë për punësimin e të huajve pa lejen përkatëse dhe një herë për mosdorëzimin e targave.
Mbrojtësit e Petritit kërkuan shpalljen e pafajësisë. Ai argumentoi se zyra e përmbarimit të borxhit kishte dërguar para nga Petriti në SVA dhe duke qenë se nuk ishte regjistruar asnjë periudhë kontabël, po aq mirë mund të supozohej se paratë ishin të destinuara për periudhën në fjalë dhe jo për shlyerjen e borxheve të papaguara të mëparshme. Përveç kësaj, klienti i tij veproi më së shumti nga pakujdesia, por jo me dashje: “Ai ishte plotësisht i mbingarkuar në çështjet administrative dhe humbi gjurmët se kush po paguante për çfarë – por nuk ka vullnet të dukshëm për delikuencë të vazhdueshme”.
Gjykatësi Leiser nuk merr shumë kohë për të marrë një vendim: fajtor. Ai e uli tarifën ditore vetëm në 90 franga, në mënyrë që dënimi të arrijë në 3 600 franga (këtu shtohen edhe kostot e gjykatës dhe të mbrojtjes). Sipas gjykatësit, injoranca nuk mbron nga ndëshkimi dhe detyrat e drejtorit menaxhues gjenden në çdo libër përkatës, “duhet të merreni me të dhe jo t`i mbyllni sytë”. Dënimi nuk është i pezulluar. Duke pasur parasysh tre dënimet e deritanishme, gjykatësi Leiser konstatoi se ai “nuk sheh asnjë përmirësim” dhe për këtë arsye “nuk mund të bëjë një prognozë të favorshme”.
Sapo të marrë formë të prerë, vendimi do t’i dërgohet gjithashtu Zyrës për Migrim dhe Integrim të Kantonit të Aargaut.
