Shkruan: Sermet Sulejmani
Tregim
(Kushtuar dëshmorëve të 9 Majit)
METAMORFOZA
Ai mëngjes ishte i zymtë dhe, s’e di pse, nuk i ngjante aspak të tjerëve. Rrugët e qytetit tim qenë mbuluar nga një mjegull e pazakontë për atë pranverë, si paralajmërim i një furtune ogurzezë.
Sapo dola nga shtëpia, në një sokak të errët pranë xhamisë së Lagjes së Trimave, aty ku zakonisht prisja kolegun tim, papritur m’u shfaq një burrë i maskuar, me kallashnikov në dorë. Ma preu rrugën si një hajdut ordiner dhe më urdhëroi të dilja nga makina. Hoqi maskën… dhe ç’të shihje! Një fytyrë e shëmtuar, leckosur, plot puçrra qelbi, që, edhe përkundër errësirës dhe mjegullës së dendur, më futi tmerrin në palcë. Druaja se mos ishte hajdut nate. Zëri i tij i trashë e i rëndë kundërmonte acid dhe barut. Ishte saktësisht ora 05:13 e mëngjesit, 9 maj.
Asgjë e gjallë nuk lëvizte, kur ai përbindësh me fytyrë të shpërfytyruar, i armatosur deri në dhëmbë, më foli me një sllavishte të çuditshme për këto anë:
– “Kde ideš, bre?! Mos ke humbur, apo…?”
Ma zgjati dorën e thatë drejt kraharorit dhe menjëherë ndjeva një shtërngim therës, që ma preu frymën. “Ouu… ç’më gjeti? Kush është ky i paftuar? Juda me maskë?” – murmurita në vetvete, ndërsa ai sillej sikur më njihte prej kohësh. Ecja bri tij, megjithëse trupi më paralizohej nga ankthi. Kur fytyra e tij u ndriçua për një çast nga drita e një dritareje të vjetër, e përbirohej përmes xhamit të plasaritur të një shtëpie me qerpiç, vura re sytë e tij: jeshilë dhe të lëvizshëm si të Janusit mitologjik. E kishte frikë të njihte kush.
“Po, këta sy i kam parë… Po kujt i përkasin vallë?” – pyesja veten në ethe. Por nuk arrija ta zgjidhja enigmën. I ngjante një vrasësi me pagesë, një kleptomani rruge… por shpata e tij e varur si te Don Kishoti dhe parzmorja e ndryshkur më thoshin se nuk ishte asnjë nga këto. Ishte diçka tjetër.
U përpoqa t’i shmangesha, por më qe qepur si dhelpër e uritur pas pulës së dalë nga koçaku në mesnatë. Buza e tij e poshtme filloi të zgjatej si plastelinë dhe formonte herë pas here shkronjën “s”, tamam si buza e Cufës, djalit të Zenelit, kur bëhej gati të plaçkiste. M’u ngjallën dyshime të forta, m’u ngrit një të ftohtë në shtyllë kurrizore që ma ndali zemrën për pak.
Ai belbëzonte diçka mes dhëmbëve të kalbur. Nuk kuptova gjë. Vendosa ta “joshja” me ndonjë lavdatë bajate, ndoshta për ta zbutur… Por ai, me arrogancën e një spiuni të vjetër, shpalosi qëllimin “e rastësishëm”:
– Unë të njoh moti, – më foli në një shqipe të kalbur jevgjishte. – Ik që këtej se të mori lumi!
Nuk po kuptoja gjë. U bëra gati ta godisja për ta larguar me forcë. Kur u përpoqa ta largoj, fytyra e tij nisi të transformohej në një kafkë zvarraniku. Një gojë u hap në barkun e tij dhe prej saj doli një kokë tjetër, fytyrën e së cilës e njihja gjithnjë e më qartë…
“Ooo… ”Kara” i Bedinjës! Ai inspektori famëkeq që torturonte shqiptarët në vitet tetëdhjeta!” – ulërita.
– Hë, Ozon, si je? A po më njeh?
– Edhe po edhe jo… Por unë s’e kam emrin Ozon…
– Ou, që kur e ke ndryshuar emrin? Hahaha! Ti për ne je dhe do të jesh Ozoni që mblidhje shokët si bletë te Garnizoni…!
– E ti je ai që pinte gjak me legen nga torturat… A ta ka ënda akoma, a?
– A m’a ka ënda?! Jetoj për atë gjak të kuq si qershi, sidomos për këtë të tuajin! Edhe sot do të pi… edhe sot!
– Po kush janë këta shokët që thua?
– Ata që ua kam shtrydhur testikujt me tel bakri, që i kam lënë me nga një vezë! – qeshi në mënyrë rrëqethëse.
– Të kam përbuzur gjithmonë, ti maskara! Po ik e pirdhu se ta nxora gabzherrin!
Mbledha grushtin dhe ia përplasa në fytyrë, por për çudi nuk lëvizi asgjë. Ai qeshej si një mostër pa shpirt. Ra vetëm trupi im, i lodhur, përtokë.
– Hë, u lodhe? – m’u drejtua përbindëshi, me sy hardhuci. M’i nguli thonjtë në kraharor dhe trupi filloi të më shtangej. U përpoqa t’ia shqepja, por thonjtë ishin futur si ushujza në venat e mia.
– Kot përpiqesh ta ndalësh gjakderdhjen, Ozon. Kjo është e shkruar. Do të ndodhë… sot!
– Çfarë do të ndodhë?!
– Do të derdhet gjak i ri, gjak i njomë që do ta pimë në vend të verës. Dhe bota do të kuptojë se ju nuk jeni veçse terroristë!
– Po kush je ti?! Njeri apo satan?!
– Jam hija jote. Hija e të gjithë heretikëve si ti.
– Hija ime?!
– Dëshiron vërtet të dish kush jam? Apo do të luash rolin që luaje në zyrat tona, kur të mbaja pa ujë për ditë dhe më kërkoje cigare?
– Emrin… emrin si e pate?
– Emër kam, por kujtesa kthehet ngadalë… Dëgjo mirë! Do ta them vetëm njëherë…!
Fytyra e tij u transformua sërish, këtë herë në një ujk me qime të zeza, dhëmbë luani dhe sytë e inspektorit Kara.
“Po ç’kërkova aty, në pesë të mëngjesit, dreqi e mori?” – pyesja veten në atë labirint orwelian. Dhe nga buzët e tij të pista doli një zë gjysmë mashkull, gjysmë femër:
– Ju nuk kuptoni… Jugosllavia e Titos ende rron. Ne kontrollojmë edhe paqen, edhe luftën. Ju bëheni miq me Amerikën, por ne lozim edhe me ata, edhe me Rusinë! A kuptove, Ozon?
– O bir i mallkuar! Fol çfarë ke për të folur, se jam në fund të …Ty dhe bashkëpunëtorëve tuaj, të djeshëm a të sotëm, u…
Nuk munda ta përfundoj fjalinë. Goja m’u mpirë. Drita u fik. Dhe gjithçka u tret në një terr të papërshkrueshëm. U zgjova i lagur nga djersa dhe me një dhimbje therëse në kraharor, si prej plagës që s’dihet nga vjen.
Ora në mur tregonte sërish 5:13. Dritarja ishte hapur. Nga jashtë vinte një erë baruti e përzier me aromën e një mëngjesi pranveror. Në rrugë s’kishte asnjë njeri. As mjegull. As zhurmë. Vetëm heshtje. Vetëm hija ime, që më ndiqte pas në muret e lagura të korridorit.
Zbrita ngadalë shkallët, me ndjenjën e një pezmi të ftohtë që më ngjeshte kraharorin. Në kthesën pranë xhamisë, aty ku zakonisht më priste kolegu im, s’pashë asnjë makinë. Vetëm një fytyrë të përçudnuar, të vizatuar me sprej në mur: një kafkë ujku me sy jeshilë dhe dhëmbë të përgjakur.
Lexova një mbishkrim poshtë saj:
“Historia nuk vdes, vetëm ndërron maskë.”
U ktheva mbrapsht. Sot nuk do të shkoja në punë. Dhe ndoshta, as nesër. Sepse tani e dija: përbindëshat nuk jetojnë vetëm në makthet e natës. Ata ecin nëpër rrugë me fytyrat tona.
