Paratë nga kredia hungareze po vonohen dhe kjo tashmë po ndikon në politikën investuese të kompanive. Pronarët e bizneseve në pritje të parave filluan edhe publikisht të ngrenë alarmin se afatet e premtuara për marrjen e mjeteve po tejkalohen. Jozytarisht, të hollat kanë vonuar marrëveshjet se si do të kalojnë paratë në Bankën Zhvillimore, si dhe ajo për kriteret e detajuara. Me fjalë tjera, kredia fillimisht duhet miratuar nga Qeveria, dorëzohet në Bankën Zhvillimore, e cila do t’i dorëzojë në bankat komerciale, pas së cilës mund të fillojë miratimi i kredive. Me shumë gjasa, deri në fund të këtij muaji, bankat do të marrin marrëveshjet në mënyrë që më në fund të fillojë plasimi i parave hungareze me kompanitë. Ndryshimet në ligjin për borxhin publik kaluan në parlament me procedurë të shkurtuar. Kjo është një lloj sinjali se gjërat dalëngadalë po qartësohen .
Sipas informacioneve nga sektori bankar, në seancën e ardhshme të qeverisë tani pritet të kalojnë të dyja marrëveshjet e nevojshme – njëra për transferimin e parave në bankën zhvillimore dhe tjetra me kushtet në të cilat bankat do të duhet t’i vendosin fondet në ekonomi.
Pasi të ketë përfunduar e gjithë kjo, bankierët do të marrin kontratat dhe do të mund të nisin procesin dhe kompanitë do të dorëzojnë projektet. Pra shpresat janë që kjo të ndodhë deri në fund të janarit. Procesi me paratë hungareze për kompanitë është vonuar nga negociatat mes bankave dhe qeverisë. Çështja ngeci te norma e interesit. Në fund u arrit marrëveshje që fondet të vendosen në ekonomi me të ashtuquajturën normë interesi prej 1.95 për qind. Me fjalë të tjera, bankat do të mbulojnë rrezikun e tyre kreditor dhe Hungarisë do t’i kthehet nga buxheti interesi prej 3.25 për qind. Kjo praktikisht do të thotë se qytetarët do të marrin pjesë edhe në mbulimin e kostove të kredisë së destinuar për biznesin. Nga Oda Ekonomike thonë se ka pasur një vonesë, por janë të kënaqur që të gjitha kompanitë do të mund të aplikojnë.
“Kemi bashkëpunim të ngushtë me Qeverinë dhe informacionet e fundit nga atje janë se të gjitha kompanitë do të kenë mundësi të aplikojnë për kredi, që do të thotë se mund ta përdorin atë për qëllimet dhe nevojat e tyre. Shlyerja e kredisë po ngadalësohet, por ne ishim këmbëngulës për ta bërë këtë dhe morëm pikërisht atë që kërkonim përmes negociatave që ishin të mundimshme. Arritëm të marrim atë që ishte e nevojshme që të gjitha kompanitë tona të mund të aplikonin për kredi”, tha Narasha Janevska nga Oda Ekonomike.
Norma aktuale e interesit për kredinë hungareze për kompanitë është 1.95 për qind, me një periudhë mospagimi trevjeçare dhe shlyerje deri në 15 vjet. Për të marrë një kredi, bizneset do të duhet të kenë një minimum prej 20 për qind të aksioneve dhe mund të llogarisin në një kredi deri në dhjetë milionë euro.
Qeveria ka disa muaj që premton paratë e destinuara për kompanitë nga kjo kredi. Fillimisht plani ishte që fondet të ishin në llogaritë e kompanive deri në fund të vitit të kaluar, ndaj gjërat u vonuan deri në gjysmën e dytë të janarit. Plani fillestar i autoriteteve ishte të derdhnin 250 milionë euro në ekonomi, pas së cilës biznesmenët do të ndërtonin fabrika dhe objekte të tjera prodhuese. Nga kjo do të përfitojë jo vetëm sektori privat, por edhe shteti dhe qytetarët. Shteti do të marrë më shumë para nga taksat nga kompanitë dhe më shumë qytetarë do të punësohen. Por në momentin e fundit autoritetet vendosën që me paratë e kredisë hungareze të ndërtoheshin edhe qendra tregtare, përderisa interesi kryesor prej 3.25 për qind në vlerën e 500 milion eurove do të paguhet nga popullata apo arka e shtetit.
Gjithashtu, fondet nga linja e kredisë për financimin e investimeve dhe zhvillimit të kompanive private do të ndahen për financimin e aktiviteteve prodhuese dhe mund të përdoren për investime në pajisje, si makineri dhe pajisje të tjera, pasuri të paluajtshme (uzina, fabrika, objekte biznesi për përdorim vetanak ), mjetet e transportit që lidhen me procesin e prodhimit, burimet e ripërtëritshme të energjisë të destinuara për prodhimin e energjisë dhe asetet jomateriale si investimet në zhvillim dhe softuer.
Pagesa do të bëhet në bazë të faturave të dorëzuara nga përfituesi fundor në mënyrë që të sigurohet kontrolli i duhur i përdorimit të mjeteve. Biznesmenët nuk e komentojnë deklaratën e kryeministrit Hristijan Mickoski se nuk sheh pengesë për shfrytëzimin e mjeteve nga kredia hungareze për ndërtimin e qendrave tregtare, ndonëse paraprakisht ishte paralajmëruar se kredia do të kishte për qëllim rritjen e prodhimit.
“Është vendim i Qeverisë, nuk do të kisha asgjë për të thënë”, tha nënkryetar i Lidhjes të Odave Ekonomike Goran Gjorgjievski, duke theksuar se si komunitet biznesi kërkojnë që këto mjete të përdoren për projekte të mira, pavarësisht nga industria që po vijnë. Kryetari i OEMVP-së, Mendi Qyra, shtoi se janë më shumë duke kërkuar që paratë të drejtohen në drejtim të prodhimit, por edhe të aktiviteteve të tjera që kanë projekte të mira, duke treguar se shpallja e kredive në shumën prej 250 milionë vetëm për komunitetin e biznesit ishte një sinjal për bankat për të ulur normat e interesit, të cilat ishin shumë të larta. “Vetëm njoftimi jep një drejtim pozitiv që kreditë për kompanitë të ulen sepse interesat ishin 5-6-7 për qind, norma më e lartë e viteve të fundit”, thotë Qyra.
Nga Odat e tjera shtojnë se afati është i një rëndësie thelbësore. “Ka një periudhë mospagimi tre-vjeçare, potencialisht 12 vjet të tjera shlyerje. Kjo do të thotë se me ato këste më të vogla që do të merren me kusht, kompanitë do të mund të përdorin fondet e mbetura për likuiditetin e tyre, ose të investojnë shtesë në vetë kompanitë dhe do të kemi një situatë në të cilën baza financiare ekzistuese do të zgjerohet. Paratë ende do të vijnë në banka, por do të mundësojnë zhvillim më të gjerë të vetë kompanive”, thotë Gjorgjievski.
Nga ekzekutivi presin që kredia hungareze, përveç stimulimit të ekonomisë së Maqedonisë, do të kontribuojë edhe në rritjen e Prodhimit të Brendshëm Bruto, por edhe në mbushje më efikase të buxhetit.