Shkruan: Ruzhdija Adzoviç
Doktor Pashko Pashko R Camaj, profesor universiteti në Amerikë, epidemiolog i respektuar, nga bota e mjekësisë lundroi me guxim në ujërat letrare dhe që në fillim na solli debutimin e shkëlqyer letrar, asgjë më pak se një roman.
Në Amerikë këto ditë, në gjuhën angleze, do të publikohet ky roman i Pashkut Camaj me titullin “Ëndrrimet nga Bagazhi i një Veture Amerikane”.
Edicioni në shqip do të titullohet “Porosia e Kullës”, ndërsa në gjuhën boshnjake me shumë gjasa do të jetë “Amaneti i Shtepisë së Gurit”.
Është një histori emocionale, por edhe universale emigrantësh, në të cilën do të njihen të gjithë ata nga vende të ndryshme të botës që lanë shtëpitë e tyre dhe shkuan në Amerikë në kërkim të një të ardhmeje më të mirë dhe me dëshirën për të arritur “ëndrrën amerikane”.
Autori i romanit përshkruan rrugën e tij të jetës: nga vetë vendimi për të lënë vatrën e tij, familjen, vendlindjen, ardhjen e tij në Amerikën e mrekullueshme, luftën e tij për të gjetur vendin e tij nën diell në atë vend të paanë dhe, më në fund, në arritjen. statusin akademik dhe titullin që ai çoi në një post profesori në Universitetin prestigjioz Amerikan “Columbia”.
Autori i romanit, imagjinar apo real, kthehet vazhdimisht në kullën e tij të gurtë ku ka jetuar familja e tij dhe brezat e të parëve të tij, duke lundruar me nostalgji mes të kaluarës së vështirë të të parëve të tij dhe të tashmes së bukur në Amerikë. Në rrëmujën e jetës së tij të mbaruar amerikane, Camaj pyet vazhdimisht nëse duhej të largohej nga shtëpia e tij dhe nëse mëkatënoj ndaj brezave të shumtë të të parëve duke u larguar.
Romani i Camajt do të interesojë të gjithë ata qe u larguan nga vendlindja, veçanërisht lexuesit në Malësinë e tij të lindjes. Duke përshkruar jetën e tij, Pashko Camaj në fakt përshkroi jetën e të gjithë (ose shumicës) të atyre që, si ai, vendosën të largoheshin nga Malësia dhe të shkonin përtej oqeanit në kërkim të një jete më të mirë. Prandaj, ky roman duhet të lexohet nga çdo Malësor, dhe jo vetëm, që jeton në Amerikë, i çdo brezi. Sidomos të rinjtë që patën fatin të kurseheshin nga pasiguria dhe rreziqet që përjetuan prindërit e tyre rrugës për në “tokën e ëndrrave”, sepse pasardhësit do të duhej të dinin sakrificën dhe rrënjet e të parëve të tyre.
Ky roman duhet të lexohet nga seicili nga ne, ku do të gjejë në të një pamje të qartë të asaj që kaluan bashkëqytetarët, fqinjët dhe miqtë e tyre në “udhëtimin e tyre amerikan” dhe si jetojnë sot – të lumtur, por me nostalgji dhe nostalgji të pamasë dhe të pamasë këtë roman-një mall i përjetshëm për shtëpinë e tyre në vendlindje. Sepse era e atdheut është e kudondodhur.
Ky roman i Pashka Camajt nuk mund të lërë askënd indiferent. Unë e di me siguri, si redaktor i një libri në gjuhën boshnjake, se kushdo që do ta lexojë do të jetë shumë më i pasur.(INA)
