Beqir SINA nga Nju Jorku për INA
A ishte “sëmundja” e Vuçiqit një alibi për një takim të parealizuar me Trumpin?
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ndërpreu papritur vizitën e tij në Shtetet e Bashkuara më 3 maj 2025, pas vetëm një dite qëndrimi në New York dhe një vizite të shkurtër në Florida. Sipas mediave serbe, Vuçiq kishte deklaruar se do të takohej me zyrtarë të lartë të administratës amerikane, përfshirë një takim të mundshëm me Presidentin Donald Trump në rezidencën e tij në Mar-a-Lago. Megjithatë, vizita u ndërpre për shkak të një “problemi shëndetësor” të papritur, duke ngritur dyshime për arsyet e vërteta të kthimit të tij të shpejtë në Beograd.
Çfarë ndodhi në Florida?
Në Florida, Vuçiq zhvilloi takime me figura të lidhura me rrethin e Trumpit, përfshirë ish-kryebashkiakun e Nju Jorkut, Rudy Giuliani, dhe ndoshta të tjerë si Richard Grenell, ish-i dërguari special për dialogun Kosovë-Serbi, apo Jared Kushner, dhëndri i Trumpit. Megjithatë, nuk ka konfirmim zyrtar për një takim me Trumpin. Sipas disa postimeve në X, Vuçiq mund të jetë refuzuar për një takim me Trumpin, dhe “sëmundja” e tij mund të ketë qenë një justifikim për t’u kthyer në Serbi pa u përballur me një dështim publik. Këto pretendime mbeten të pakonfirmuara dhe duhet të trajtohen me kujdes, pasi mund të pasqyrojnë spekulime ose narrativa politike.
Vuçiq kishte deklaruar për mediat serbe se vizita e tij mund të çonte në një “marrëveshje historike” me interes për Serbinë dhe SHBA-në, duke përmendur ndërmjetës me qasje të fortë te Trump. Por, kthimi i tij i menjëhershëm dhe mungesa e detajeve për takime të rëndësishme sugjerojnë se pritshmëritë mund të mos jenë përmbushur.
Pse u ndërpre vizita?
Zyra e Vuçiqit deklaroi se ai u sëmur papritur gjatë përgatitjeve për takime me kongresistë amerikanë dhe kërkoi ndihmë mjekësore, por nuk dha detaje për natyrën e problemit shëndetësor apo vendin ku u trajtua. Richard Grenell reagoi në X, duke shprehur keqardhje për pamundësinë e takimit dhe duke i uruar shërim të shpejtë. Mungesa e transparencës për gjendjen e tij shëndetësore ka ushqyer spekulimet se “sëmundja” mund të ketë qenë një alibi për të shmangur një situatë diplomatike të sikletshme.
Disa burime sugjerojnë se Vuçiq mund të jetë përballur me refuzim për një takim me Trumpin, ndoshta për shkak të tensioneve të lidhura me politikën tregtare të SHBA-së dhe sanksionet ndaj Serbisë. Një ish-diplomat serb, Nebojsha Vujoviq, pretendoi se Vuçiqit iu ndalua hyrja në kompleksin e Mar-a-Lago nga shefja e kabinetit të Trumpit, edhe pse kishte paguar për një darkë atje. Këto pretendime nuk mund të verifikohen plotësisht dhe mund të jenë të motivuara nga axhenda politike.
Konteksti ekonomik dhe politik
Një faktor kyç që mund të ketë ndikuar në dështimin e mundshëm të vizitës është politika tregtare e administratës Trump. Më 25 mars 2025, SHBA-ja vendosi tarifa të larta ndaj vendeve me suficite tregtare, përfshirë Serbinë, të cilat disa analistë i krahasojnë me një goditje ekonomike më të rëndë se sulmet ajrore të NATO-s në 1999.
Serbia përballet me tarifa të larta dhe presion për të përmbushur sanksionet ndaj Rusisë, veçanërisht për kompaninë e naftës NIS, në pronësi të Gazprom Neft.
NIS, e cila operon rafinerinë e vetme të naftës në Serbi me kapacitet 4.8 milionë tonë në vit, është subjekt i sanksioneve amerikane që kufizojnë furnizimin me naftë të papërpunuar. Vuçiq shpresonte se një takim me Trumpin mund të çonte në lehtësimin e këtyre sanksioneve, por afati për daljen e Serbisë nga pronësia ruse e NIS skadon në fund të shkurtit 2025, dhe nuk ka shenja të heqjes së tarifave.
Roli i “ekipit të jashtëm”
Figura si Jared Kushner, Richard Grenell, Rudy Giuliani, dhe Rod Blagojevich, të cilët kanë lidhje të ngushta me Vuçiqin dhe Serbinë, mund të kenë ndërmjetësuar për një takim me Trumpin. Grenell, i dekoruar nga Vuçiq në 2023, dhe Kushner, i cili ka investuar në projekte në Beograd, janë veçanërisht aktivë në Ballkan. Blagojevich, i cili ka lobuar për interesa serbe në SHBA, dhe Giuliani, një aleat i Trumpit, mund të kenë qenë të përfshirë në organizimin e vizitës. Megjithatë, mungesa e një takimi zyrtar me Trumpin sugjeron se këta ndërmjetës nuk arritën të siguronin qasjen e dëshiruar.
Krahasimi me Zelenskin
Titulli i artikullit origjinal krahason situatën e Vuçiqit me atë të Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili përjetoi një përplasje diplomatike me Trumpin në Shtëpinë e Bardhë. Megjithatë, ky krahasim është i pasaktë, pasi Zelensky u takua me Trumpin, ndërsa Vuçiq nuk arriti të sigurojë një takim. Për më tepër, pozicionet e Serbisë dhe Ukrainës ndaj SHBA-së dhe Rusisë janë rrënjësisht të ndryshme, duke e bërë analogjinë të dobët.
Përfundim
“Sëmundja” e papritur e Vuçiqit dhe kthimi i tij i shpejtë nga Florida ngrenë pyetje për arsyet e vërteta të ndërprerjes së vizitës. Ndërsa mungesa e transparencës ushqen spekulimet për një refuzim nga Trump, faktorët ekonomikë, si tarifat e larta dhe sanksionet ndaj NIS, mund të kenë luajtur një rol kyç në dështimin e pritshmërive të Vuçiqit. Alibia e problemeve shëndetësore duket si një strategji diplomatike për të shmangur një dështim publik, por pa prova konkrete, këto mbeten supozime. Ajo që është e qartë është se Serbia përballet me sfida të mëdha ekonomike dhe politike në marrëdhëniet me SHBA-në nën administratën Trump.
