Profesori amerikan, Daniel Serwer, duke shkruar në uebsajtin e tij peacefare.net ka thënë se herën e fundit që ka folur me presidentin malazez Gjukanoviq, 7 ose 8 vjet më parë, i kishte thënë se i mungonte vetëm një gjë: një opozitë pro-evropiane që do të mund të ‘punonte’ me koalicionin e tij në pushtet.
Zgjedhjet do të përcaktojnë nëse Mali i Zi e ka fituar atë përkohësisht. Kandidati i zgjedhur së fundmi për kryetar të Podgoricës, Jakov Milatoviq, fitoi me 60% të votave, duke mundur Gjukanoviqin pas një dominimi politik në Mal të Zi për më shumë se një brez.
Ka dyshime serioze
Milatoviq drejton një parti me emrin adekuat, “Evropa Tani!”, dhe ka karrierë e duhur profesionale. Ai ka qenë ministër i Ekonomisë, pas një përvoje në banka të ndryshme private si dhe në Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim. Ai ka një diplomë të Oksfordit për ekonomi dhe ka kaluar kohë në SHBA dhe Austri gjithashtu.
Por ka arsye të forta për të dyshuar. Mbështetësit e Milatoviqit përfshijnë segmentin pro-rus dhe pro-serb të politikës malazeze. Shumë kundërshtuan pavarësinë dhe anëtarësimin në NATO. Disa festuan me flamuj serbë, jo malazezë. Këta janë nacionalistë etnikë serbë dhe janë të indinjuar me pakicat e Malit të Zi, të cilët kanë mbështetur prej kohësh Gjukanoviqin. Edhe nëse Milatoviq është seriozisht pro-Evropës, nuk është e qartë nëse ky do të jetë drejtimi në të cilin ai mund ta udhëheqë vendin.
Zgjedhjet parlamentare janë planifikuar për në 11 qershor. Rezultati ka të ngjarë të përcaktojë nëse “Evropa Tani” mund të japë rezultate. Dritan Abazoviq, kryeministri aktual në detyrë, shpreson të udhëheqë një koalicion centrist pastaj. Por vetë Abazoviq në të kaluarën ka qenë i lidhur me partitë politike pro-serbe. Ai nënshkroi një marrëveshje që privilegjonte Kishën Ortodokse Serbe dhe u afrua me Beogradin, ndërkohë që iu ofrua Uashingtonit dhe Brukselit si një reformist i sinqertë me orientim perëndimor.
Mbani presionin
Mali i Zi ishte deri vonë kandidati kryesor i Ballkanit për anëtarësimin në BE. Tani presioni dhe stimujt perëndimor do të jenë jetike për të siguruar një rezultat pro-evropian. Pakica nacionaliste serbe në politikën malazeze është e madhe dhe e financuar mirë. Rusët do të përpiqen ta përdorin atë për të destabilizuar NATO-n dhe për të helmuar marrëdhëniet me BE-në. Hetimet tepër të nevojshme për korrupsionin do të vënë në dyshim shumë në ish koalicionin qeverisës dhe do të dëmtojnë perspektivat e tij.
Alternimi në pushtet është testi përfundimtar i çdo demokracie. Mali i Zi deri më tani e ka kaluar, për ironi për shkak të Gjukanoviqit. Ai menaxhoi me mjeshtëri qeveritë tranzitore të dy viteve të fundit. Tani që Gjukanoviq do të jetë jashtë skenës, Milatoviq duhet të synojë të bëjë gjithashtu, duke e mbajtur vendin të ecë në drejtimin evropian. Nuk do të jetë e lehtë.
