Nga Sofia Spagnoli, Corriere della Sera
Ekipi i Kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama përfshin gjithashtu një avatar të inteligjencës artificiale: ajo do të vlerësojë tenderët për prokurimin publik me qëllim uljen e korrupsionit.
Kabineti i Kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama është zgjeruar: që nga e enjtja, 11 shtator, një ministre e re i është bashkuar ekipit të Tiranës. Emri i saj është Diella, një mbiemër që ende nuk është i disponueshëm. Jo sepse ajo ka zgjedhur ta heqë dorë prej tij, por sepse Diella (që do të thotë “diell” në shqip) nuk është gjë tjetër veçse një robot i gjeneruar nga inteligjenca artificiale. Një fytyrë e sinqertë, grim i patëmetë, flokë të gjatë e të errët dhe veshje tradicionale shqiptare. Mandati i saj është për prokurimin publik: ajo do të jetë përgjegjëse për nënshkrimin e kontratave me kompanitë private.
Ministrja Kundër Korrupsionit
Mund të duket si një ide e çuditshme – madje futuriste – por emri Diella kap kuptimin e plotë të kësaj zgjedhjeje: diell, qartësi, transparencë. Shqipëria ka përjetuar rritje ekonomike të pandërprerë që nga viti 2015, me një përjashtim në vitin 2020, për shkak të pandemisë COVID-19. Sipas të dhënave të FMN-së, PBB-ja e vendit pritet të rritet me 3.5% në vitin 2025. Kjo rritje është e dukshme me sy të lirë: kantiere ndërtimi, skela, ndërtesa të reja dhe infrastruktura karakterizojnë peizazhin urban dhe rural. Kudo që shikoni, ndërtimi është në zhvillim e sipër. Por pas këtij zhvillimi, një hije vazhdon të fshihet: korrupsioni, një nga sfidat kryesore që vendi do të duhet të adresojë për të përfunduar procesin e pranimit në Bashkimin Evropian. Shqipëria është, në fakt, një nga vendet me shkallën më të lartë të korrupsionit në Ballkan, një problem endemik që prek veçanërisht sektorin e prokurimit publik. Dhe është pikërisht në emër të transparencës që ka mbërritur “shërbëtori i administratës publike”, siç e quajnë ata Diella. “Procesi”, shpjegoi Rama, “do të jetë gradual, por qëllimi është ta bëjmë Shqipërinë një vend ku prokurimi publik është 100 për qind i lirë nga korrupsioni dhe ku të gjitha fondet publike janë plotësisht të gjurmueshme”. Disa pyetje të hapura
Lidhur me mbikëqyrjen njerëzore, kryeministri nuk ka dhënë detaje mbi mekanizmat e kontrollit që do të shoqërojnë punën e “ministres së re dixhitale”. Nuk është dhënë asnjë informacion, të paktën për momentin, se kush – ose çfarë – do të mbikëqyrë funksionimin e saj. As nuk është përmendur ndonjë rrezik i mundshëm i manipulimit, keqpërdorimit ose të metave të mundshme që mund të kompromentojnë integritetin e sistemit. Një tjetër pyetje e hapur: karakteristikat teknike të ministres së re “robot” janë të panjohura. Për shembull, nuk e dimë se cili model gjuhësor i inteligjencës artificiale gjeneruese e mbështet atë.
Platforma e dedikuar për shërbimet
Sidoqoftë, qytetarët e kanë njohur tashmë këtë figurë me buzëqeshjen qetësuese në vitet e fundit. Diella është tashmë e integruar në platformën e-Albania, e cila u lejon qytetarëve të hyjnë në pothuajse të gjitha shërbimet publike në internet: pensionet, regjistrimin në provime, regjistrimin në shkollë. Por vetë Diella i qetëson përdoruesit, duke shpjeguar se, përveç përmbushjes së rolit të saj si ministre, ajo do të vazhdojë të menaxhojë edhe këto shërbime. Falë punës sime të palodhur si asistente juaj, jam zgjedhur Ministre e Shtetit për Inteligjencën Artificiale në qeverinë e re—një vetëlavdërim i saj duke lançuar chatbot-in në platformë. Misioni im tani është ta bëj punën e qeverisë më të lehtë çdo ditë. Por mos u shqetësoni: shërbimi im i drejtpërdrejtë ndaj jush nuk do të ndalet për asnjë moment. Si mund t’ju ndihmoj?
