Shkruan: Bojana Vatiç
Të gjitha partitë nacionaliste, që nga periudha e sundimit të Slobodan Millosheviqit, e kanë përdorur Vojvodinën si poligon për të shfryrë frustrimet nga humbja e Kosovës.
Pas shkatërrimit ekonomik dhe rrënimit të Vojvodinës, që nisi në vitin 1988 me “revolucionin e kosit” antiburokratik, sot jemi gjithnjë e më shumë dëshmitarë të përpjekjeve për ta ndryshuar karakterin dhe qenien kulturore të saj.
Novi Sadi sot po bëhet gjithnjë e më tepër shënjestër e grupeve fashiste dhe neonaziste. Nëpër rrugët tona marshojnë horde të ringjallura çetniko-ljotiçiane, duke futur frikë dhe duke paralajmëruar qytetarët e Novi Sadit dhe të Vojvodinës se ata “vëzhgojnë” gjithçka.
Shtronet pyetja: pse këto dukuri janë më të theksuara pikërisht në Novi Sad, e jo në Nish apo Çaçak?
A është Nish mjaftueshëm “serB”?
Kush e mat “madhësinë e serbizmit” në Novi Sad? Ku është ajo kufi kur “mungesa e serbizmit” kërkon posrbllizimin kolektiv të qytetarëve të Vojvodinës?
A ka marrë multikulturalizmi në Vojvodinë sot kuptimin e një rreziku?
A po kthehet “ndryshimi” në kërcënim?
Ku po shkon Vojvodina?
Kush po na e rrëmben Vojvodinën neve, vojvodinasve?
Nëpër Novi Sad marshojnë “heronjtë” e Dražës, bosh në mendje por me aureolë të serbizmit, duke posrbllizuar… Po çfarë bëjnë në fakt? Të njëjtën gjë që po përpiqen pa sukses ta bëjnë në shtetin sovran e të pavarur të Malit të Zi, shembulli i të cilit tregon deri ku janë gati të shkojnë dhe sa shumë i pengon fakti që Mali i Zi ka emrin e vet, gjuhën e vet, kulturën e vet dhe që i reziston pa u ndalur nacionalizmit serbomadh.
Politika serbomadhe dhe ideologët e saj e vranë fillimisht Vojvodinën, dhe rënia e saj ishte hyrje për fillimin e luftës dhe shpërbërjes së Jugosllavisë.
Vojvodinës i është hequr fillimisht autonomia; Millosheviqi atëherë suprimoi Presidencën, Gjykatën Kushtetuese dhe të Lartë, Prokurorinë Publike dhe Bankën Popullore të Vojvodinës.
Prej tri dekadash, Vojvodina u pengon si krahinë sepse nuk është “sipas masës së tyre”. Pengon sepse është heterogjene, sepse nuk është mjaftueshëm “serBe”, sepse është ndryshe – multikulturore, multietnike, qytetare, antifashiste dhe e pasur.
Pengon sepse dallon për nga bukuria e saj dhe, si e tillë, “i bie në sy”, ka më shumë dhe kërkon më shumë – prandaj i frikësohen.
Para së gjithash, për ta kuptuar Vojvodinën, duhet ta heqësh kokardën.
Për ta kuptuar Vojvodinën, duhet të kesh horizont të gjerë.
Vojvodina nuk njeh kufizime e nacionalizëm.
Ajo kupton dhe respekton të ndryshmen.
Ajo kërkon respekt nga secili që jeton në të.
Vojvodina është mbi ndarjet kombëtare.
Ajo është kozmopolite dhe evropiane.
Për ta dashur Vojvodinën sot, duhej të kishe dashur e respektuar Jugosllavinë, jo Serbinë e Madhe.
Nuk ke pse të jesh “i lindur” vojvodinas për të parë sa shumë dëm i është bërë asaj në 30 vitet e fundit.
Vojvodina ka hapësirën dhe shpirtin për të pranuar njerëz nga kudo, ata që duan të jetojnë e punojnë, ta pasurojnë me larmishmëri, por në të nuk ka vend për vulgaritet, vjedhje, mungesë kulture, banalitet, arrogancë e primitivizëm.
Në Vojvodinë nuk ka vend për “karaxhiqë” e “mladiqë”.
Vojvodina ka qenë gjithmonë e hapur për të gjithë njerëzit e mirë, të qytetëruar, kulturorë, me vizion dhe horizont, që dinë ta vlerësojnë.
Ajo është sinonim i emancipimit dhe arsimit.
Dhe ashtu do të mbetet sa kohë që jemi gjallë!
Pavarësisht atyre që përpiqen ta fshijnë, sepse e përçmojnë dhe i kanë zili.
Përpiqen ta shlyejnë nacionalistët dhe shovinistët serbomëdhenj, ta bëjnë sipas shijes së tyre, me synim të shuajnë shpirtin, emrin dhe identitetin e saj.
Falsifikuesit e historisë – beçkoviqë, antiqë dhe gjithë vëllezëria e helmit ideologjik çetnik – propagandojnë pandërprerë tezën se Vojvodina “u bashkua” me Serbinë, se iu “përshtua” Serbisë, dhe jo se hyri në përbërje të Jugosllavisë së atëhershme.
Nuk hyri “nën”, por ju deshët ta shndërroni në diçka që do ta shkelni “nën këmbë” për Serbinë, si edhe me republikat e tjera të ish-Jugosllavisë mbi të cilat deshët të sundonit e të ishit dominues – dhe në fund u mundët, pavarësisht së keqes që mbollët.
Me paratë dhe tokën e Vojvodinës, ideologët e së keqes financuan luftën në hapësirën e ish-Jugosllavisë. Edhe për këtë nuk na pyetët!
Nuk mund të hysh diku thjesht për ta rrënuar – nuk mund!
Vojvodina është Jugosllavi në miniaturë dhe nuk do t’ju lejojmë ta ktheni në terren të shovinizmit, nacionalizmit dhe plaçkitjes!
Novi Sadi nuk është qyteti i Ratko Mladiqit!
Novi Sadi është qyteti i Mike Antićit, i Đorđe Balaševićit, i Jovan Jovanović Zmajit, Đura Jakšićit, Ištvan Nemetit, Danilo Kišit, Mira Banjac-it…
Vojvodinën nuk jua japim!
Novi Sadi është KRYEQYTETI YNË.
Siç thotë Mile Kekin, dhe unë i bashkohem:
Ne nuk jemi tuajt – tanët fituan në ’45!
Ju kemi mundur një herë, do t’ju mundim sërish.
Ka shumë më tepër prej nesh sesa mendoni!
Vdekje fashizmit!
*Autorja është aktiviste e shoqërisë civile në Vojvodinë
