Deri në fund të këtij viti më shumë se gjysma e botës do të jetë në rrezik të lartë ose shumë të lartë të fruthit, ka paralajmëruar OBSH. Duke aktivizuar alarmin edhe në rajon. Serbia po përballet me shufra të larta infektimi, për shkak të përqindjes së vogël të vaksinimit. Në Maqedoni, ku shkalla e vaksinimit të fruthit (2022) ishte shumë e ulët – 70 për qind, rreziku i një epidemie të kësaj sëmundje infektive është shumë real
Evis HALILI
Shkup, 28 shkurt – Paralajmërimi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë se deri në fund të këtij viti më shumë se gjysma e botës do të jetë në rrezik të lartë ose shumë të lartë të fruthit, ka aktivizuar alarmin edhe në vendet e rajonit. Sidomos kur përqindja fëmijëve të pavaksinuar është e lartë risjell rrezikun e përhapjes së sëmundjeve infektive. Përveç kollës së mirë, fruthi po hyn në vendet e rajonit nga një “derë e vogël”. Alarmi është dhënë në Serbi që nga fillimi i vitit, kur në fqinjin jugor janë regjistruar 19 raste të konfirmuara me linë e dhenve (fruthi), mes të cilëve një foshnjë 13 muajshe. Nëse kjo sëmundje konsiderohej si e çrrënjosur, frika nga përhapja është reale. Për shkak të shifrave të ulëta të popullsisë së vaksinuar. Po ashtu Ministria rumune e Shëndetësisë shpalli gjithashtu një epidemi mbarëkombëtare të fruthit për shkak të rritjes alarmante të rasteve në të gjithë vendin. Në Maqedoni, ku shkalla e vaksinimit të fruthit në vitin 2022 ishte shumë e ulët – 70 për qind, rreziku i një epidemie të kësaj sëmundje infektive është shumë real.
Lija ose fruthi është një sëmundje infektive e shkaktuar nga një virus nga grupi i myxoviruseve. Sëmundja mund të shfaqet tek ata që nuk kanë pasur fruth, ose që nuk janë vaksinuar siç duhet kundër lisë. Shenjat e para të infeksionit janë zakonisht një temperaturë e lartë dhe simptoma të ftohjes, si rrjedhja e hundës. Pas disa ditësh shfaqet puçrra në fytyrë dhe qafë, e më pas në trup. Vitin e kaluar është regjistruar një rast me lisë tek një foshnjë 13 muajshe e pavaksinuar nga Shën Nikollë, ku mbulimi me vaksinë ka qenë mbi 98 për qind, e cila kontribuoi që të mos ndodhte një epidemi.
Për të pasur imunitet kolektiv, kur virusi nuk përhapet lehtë, mbulimi me vaksinim duhet të jetë 95 për qind. Vaksina e fruthit, sipas të dhënave të Institutit të Shëndetit Publik, ka filluar të jepet në vitin 1971 dhe në vitin 1972 është futur si vaksinë e zakonshme për fëmijët nga mosha 13 muajshe. Në vitin 1983, u prezantua një dozë e vetme e vaksinës së kombinuar MMR (kundër fruthit, rubeolës dhe shytave), gjithashtu në moshën 13 muajshe. Në vitin 1987 u prezantua një rivaksinim në moshën shtatë vjeçare vetëm me vaksinën e fruthit dhe në vitin 1997 u prezantua një rivaksinim me MRP.
Deri në vitin 2022, vetëm 70,7% e fëmijëve janë vaksinuar kundër fruthit në Maqedoni. Hera e fundit që u shpall epidemi fruthi në vend ishte në dhjetor 2018. Më pas ishin 74,8% të vaksinuar. Në Maqedoni në 50 vjet, nga viti 1973 e deri më sot, janë regjistruar 25 vdekje nga fruthi.
Numri i vdekjeve nga lija në botë (2022) u rrit me 40 për qind, sepse gjatë pandemisë së koronavirusit numri i personave të vaksinuar u ul në mënyrë dramatike – sipas një raporti të publikuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe Qendrat Amerikane për Kontrolli i sëmundjeve dhe parandalimi i sëmundjeve. Rastet e lisë gjithashtu u rritën me gati 20 për qind pasi nivelet e vaksinimit ranë në nivelin më të ulët të 15 viteve gjatë pandemisë, thuhet në raport. Nëntë milionë fëmijë u sëmurën vitin e kaluar nga fruthi dhe 136.000 vdiqën, kryesisht në vendet më të varfra. Numri i pacientëve është rritur vitet e fundit dhe në disa vende të pasura. (koha.mk)
