Nga Frankfurter Allgemeine Zeitung
Një projekt i mundshëm investimi i dhëndrit të Donald Trump, Jared Kushner në Serbi dhe Shqipëri ka ndezur debate të gjalla, veçanërisht në Beograd. Të premten, Kushner konfirmoi planet për New York Times, të cilat gazeta i përdori si bazë për një raport gjithëpërfshirës mbi projektin. Kjo nga ana tjetër çoi në reagime të qarta nga qeveria serbe në fundjavë.
“New York Times” raportoi se në Beograd bëhej fjalë për ndërtimin e një hoteli dhe një godine me “1500 njësi banimi” dhe në Shqipëri bëhej fjalë për ndërtimin e resorteve luksoze në bregdetin e Mesdheut. “Jemi shumë të emocionuar. “Ne nuk i kemi bërë ende këto marrëveshje, kështu që ato mund të mos ndodhin, por ne kemi punuar shumë për to dhe jemi shumë afër”, citohet të ketë thënë Kushner nga gazeta.
Sipas raportit, ish-ambasadori i Trump në Gjermani dhe përfaqësuesi i Ballkanit Richard Grenell gjithashtu luajti një rol në rregullimin e marrëveshjeve. Trump emëroi Grenellin si “të dërguarin e tij special për negociatat e paqes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë” në vitin 2019. Në atë kohë, Grenell ndërtoi kontakte të mira me kryeministrin shqiptar Edi Rama dhe presidentin serb Aleksandar Vuçiç. Ai nuk e fsheh faktin se ka dashur të fitojë para nga këto marrëdhënie që nga largimi nga politika: “Askush nuk duhet të kërkojë kurrë falje që dëshiron të fitojë para”, tha Grenell në një intervistë në Shqipëri për planet e tij në rajon.
Për Ramën dhe Vuçiçin, mbështetja e dëshirave të tilla mund të jetë e dobishme politikisht nëse Trump bëhet sërish president – veçanërisht nëse ai sjell Grenell-in në ekipin e tij. Kur Grenell ishte i dërguari i Trumpit për Ballkanin, Rama, Vuçiq dhe më pas presidenti i Kosovës Hashim Thaçi ishin në prag të ndarjes së Kosovës mes tyre për qeverinë e Kosovës. Sipas një marrëveshjeje të planifikuar në atë kohë që u banalizua si “shkëmbim tokash”, veriu i Kosovës do t’i kishte rënë Serbisë dhe jugu do t’i kthehej Shqipërisë.
Në atë kohë u parandalua një marrëveshje e rrezikshme
Nëse një marrëveshje do të ishte arritur atëherë, ajo mund të kishte shënuar fillimin e ndryshimeve të mëtejshme të rrezikshme kufitare, të cilat ishin shkaku kryesor i luftërave të përgjakshme ballkanike të viteve 1990. Megjithatë, marrëveshja dështoi në atë kohë, jo vetëm për shkak të rezistencës nga Gjermania dhe kancelarja e saj Angela Merkel. Marrëdhëniet e mira me Presidentin e mundshëm të ardhshëm të Shteteve të Bashkuara mund t’i hapin rrugën Ramës dhe Vuçiqit për të rinovuar planet e tyre në atë kohë.
Brenda vendit, planet ngjallin disa emocione në Serbi, pasi fokusi i projektit investues është ish selia e Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Jugosllave, e cila u bombardua gjatë luftës ajrore të NATO-s kundër Serbisë në 1999. Është e vetmja ndërtesë e madhe në Beograd që u shkatërrua në atë kohë dhe është ende sot e rrënuar. Ministria e Jashtme e Serbisë dhe ndërtesa e qeverisë janë në anën tjetër të rrugës, kështu që rrënojat me 50,000 metra katrorë hapësirë të shfrytëzueshme janë në një lokacion primar. Ndërtesa është një ndërtesë e listuar, por dizajnet e paraqitura nga Kushner kanë pak ngjashmëri me ndërtesën origjinale.
Megjithatë, qeveria serbe i cilësoi ashpër planet e investimeve të promovuara nga Kushner. Ministri i Infrastrukturës Goran Vesiq njoftoi në fundjavë, me sa duket në përgjigje të raportit të New York Times, se kishte disa aplikantë për projektin e pasurive të paluajtshme. Megjithatë, deri më tani nuk është nënshkruar as një letër qëllimi, e lëre më një kontratë detyruese.
Nëse kjo do të ndodhë varet nëse mund të arrijmë një marrëveshje me partnerët e mundshëm. Nëse nuk mund të biem dakord, nuk do të ketë kontratë”, citojnë mediat serbe të ketë thënë ministri. Nga ana tjetër, portalet pro-qeveritare tashmë e kanë festuar projektin investues dhe kanë raportuar me tone pozitive, gjë që sugjeron se presidenti i rëndësishëm Vuçiq e miraton projektin. Me pëlqimin e tij, çdo kundërshtim nga zyra për mbrojtjen e monumenteve nuk do të ishte më pengesë për investitorët, pasi autoritetet shtetërore të kontrollit në Serbi janë vetëm një fasadë nëse nuk përputhen me vullnetin presidencial.
Një politikan opozitar serb kishte pohuar më parë se Vesiç kishte nënshkruar një memorandum, ose të paktën ishte autorizuar nga qeveria për të nënshkruar një letër qëllimi, sipas së cilës një kompani amerikane e quajtur “Kushner Realty”, e regjistruar në Delaware dhe e themeluar në mars 2022. , dhe një kompani tjetër e quajtur “Atlantic Incubation Partners” u lejua të zhvillonte pronën e Beogradit. Vesiq e hodhi poshtë këtë, por gjithashtu theksoi, me synimin për përfundimin e luftës një çerek shekulli më parë, se qeveria serbe nuk kishte në plan të priste edhe 25 vjet të tjera për ta tregtuar pronën në një lokacion primar.
